کمپرسور اسکرو یکی از پرکاربردترین و کارآمدترین انواع کمپرسورهای صنعتی است که در بسیاری از کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و صنایع بزرگ برای تأمین هوای فشرده مورد نیاز تجهیزات استفاده می‌شود. عملکرد دقیق و مداوم این دستگاه، وابسته به هماهنگی کامل بین اجزای مختلف آن است. در این مقاله، به‌صورت کامل به معرفی اجزای کمپرسور اسکرو، عملکرد هر بخش و اهمیت نگهداری آن‌ها می‌پردازیم.
کمپرسور اسکرو چیست؟
پیش از بررسی اجزا، بهتر است مروری کوتاه بر عملکرد کلی کمپرسور اسکرو داشته باشیم.
کمپرسور اسکرو (Screw Compressor) نوعی کمپرسور جابجایی مثبت است که با استفاده از دو روتور مارپیچ، هوا را فشرده می‌کند. یکی از روتورها (روتور نر) محرک است و دیگری (روتور ماده) با آن درگیر شده و باعث فشرده شدن هوا در فضای بین آن‌ها می‌شود.
در نتیجه، این سیستم در مقایسه با کمپرسورهای پیستونی، عملکردی نرم‌تر، صدای کمتر و راندمان بالاتری دارد.
معرفی اجزای اصلی کمپرسور اسکرو
یک کمپرسور اسکرو از چند بخش کلیدی تشکیل شده که هر کدام وظیفه‌ای حیاتی در فرآیند فشرده‌سازی هوا دارند. این اجزا عبارت‌اند از:
۱. یونیت هواساز (Airend)
قلب کمپرسور اسکرو است. این بخش شامل دو روتور مارپیچ است که درون یک محفظه مخصوص قرار دارند. با چرخش روتور نر، هوا بین شیارهای دو روتور به دام می‌افتد و با حرکت تدریجی، حجم کاهش یافته و هوا فشرده می‌شود.
وظیفه: فشرده‌سازی هوا
نکته مهم: در صورت خرابی این بخش، راندمان دستگاه به شدت کاهش یافته و مصرف انرژی بالا می‌رود.
۲. موتور الکتریکی (Electric Motor)
موتور الکتریکی نیروی لازم برای چرخش روتورها را تأمین می‌کند. بسته به ظرفیت دستگاه، موتور می‌تواند تک‌فاز یا سه‌فاز باشد و معمولاً از نوع الکتروموتور القایی است.
وظیفه: ایجاد نیروی چرخشی برای یونیت هواساز
نکته: انتخاب توان مناسب موتور، از افزایش مصرف انرژی و فشار بیش از حد بر سیستم جلوگیری می‌کند.
۳. کوپلینگ (Coupling)
کوپلینگ رابط بین موتور و یونیت هواساز است که نیرو را به‌صورت مستقیم و بدون لرزش منتقل می‌کند. در برخی مدل‌ها از کوپلینگ الاستیک یا تسمه‌ای استفاده می‌شود.
وظیفه: انتقال نیرو با حداقل تلفات
مزیت: کاهش لرزش و صدای تولیدی دستگاه
۴. فیلتر هوای ورودی (Air Filter)
هوایی که وارد سیستم می‌شود باید از هرگونه گرد و غبار و ذرات آلاینده پاک باشد. فیلتر هوا این وظیفه را بر عهده دارد.
وظیفه: جلوگیری از ورود ذرات به داخل سیستم
اهمیت: فیلتر تمیز باعث افزایش طول عمر روتورها و کیفیت هوای خروجی می‌شود.
۵. فیلتر روغن (Oil Filter)
در کمپرسورهای اسکرو روغنی، روغن نقش روان‌کننده و خنک‌کننده را دارد. فیلتر روغن مانع ورود ذرات فلزی و آلودگی‌ها به سیستم می‌شود.
وظیفه: تصفیه روغن در گردش
نتیجه: افزایش طول عمر قطعات متحرک و جلوگیری از سایش
۶. جداکننده روغن و هوا (Oil Separator)
پس از فشرده‌سازی، مخلوطی از هوا و روغن از یونیت خارج می‌شود. جداکننده، این دو را از هم تفکیک می‌کند تا روغن مجدداً به چرخه برگردد و هوای خشک و تمیز به خروجی برسد.
وظیفه: جداسازی روغن از هوای فشرده
اهمیت: جلوگیری از ورود روغن به خطوط هوای فشرده و تجهیزات بعدی
۷. رادیاتور یا خنک‌کننده (Cooler)
در حین کار، دمای هوا و روغن به شدت افزایش می‌یابد. رادیاتور با استفاده از جریان هوا، دما را کاهش می‌دهد.
وظیفه: خنک‌سازی هوا و روغن
مزیت: حفظ کارایی سیستم و جلوگیری از داغ شدن بیش از حد کمپرسور
۸. شیر مکش (Inlet Valve)
شیر مکش، ورودی هوا به یونیت را کنترل می‌کند. زمانی که کمپرسور در حالت بی‌بار قرار می‌گیرد، این شیر بسته می‌شود تا از مصرف بیهوده انرژی جلوگیری کند.
وظیفه: کنترل ورود هوا
ویژگی: نقش کلیدی در مدیریت بار و بی‌بار دستگاه
۹. شیر تخلیه (Discharge Valve)
پس از فشرده شدن هوا، این شیر هوای فشرده را به مخزن یا سیستم انتقال می‌دهد.
وظیفه: هدایت هوای فشرده به مدار خروجی
نکته: در صورت خرابی این بخش، فشار خروجی کاهش می‌یابد.
۱۰. مخزن روغن (Oil Tank)
روغن ذخیره‌شده در این بخش، برای روانکاری و خنک‌کاری در کل سیستم گردش دارد.
وظیفه: ذخیره و توزیع روغن در مدار کمپرسور
اهمیت: حفظ دمای بهینه و جلوگیری از اصطکاک بیش از حد
۱۱. سیستم کنترل الکترونیکی (Controller)
این واحد مغز کمپرسور اسکرو محسوب می‌شود. تمامی پارامترهای کاری دستگاه مانند فشار، دما، زمان کارکرد، وضعیت بار و هشدارها توسط کنترلر مدیریت می‌شوند.
وظیفه: کنترل خودکار عملکرد و محافظت از دستگاه
ویژگی: برخی کنترلرها قابلیت اتصال به شبکه یا مانیتورینگ از راه دور دارند.
۱۲. فیلتر جداکننده آب و روغن (Drain System)
در کمپرسورهای اسکرو، بخار آب موجود در هوا پس از فشرده شدن تبدیل به مایع می‌شود. این سیستم رطوبت را از هوای فشرده جدا می‌کند.
وظیفه: جلوگیری از ورود رطوبت به تجهیزات بعدی
نتیجه: افزایش عمر ابزارهای بادی و جلوگیری از زنگ‌زدگی خطوط
نحوه عملکرد اجزای کمپرسور اسکرو به‌صورت هماهنگ
فرآیند فشرده‌سازی در کمپرسور اسکرو به‌صورت زیر انجام می‌شود:
- ورود هوا از طریق فیلتر هوا
- چرخش روتورها در یونیت هواساز و فشرده‌سازی تدریجی
- مخلوط شدن هوا با روغن جهت خنک‌سازی و روانکاری
- عبور مخلوط از جداکننده روغن و هوا
- خنک شدن در رادیاتور و ورود به مخزن هوای فشرده
- کنترل فشار و عملکرد توسط سیستم الکترونیکی
این هماهنگی دقیق باعث می‌شود کمپرسور اسکرو بتواند در مدت طولانی بدون افت فشار و با صدای بسیار کم کار کند.
اهمیت سرویس دوره‌ای اجزای کمپرسور اسکرو
یکی از نکات مهم در نگهداری این نوع کمپرسور، بازرسی و تعویض به‌موقع قطعات مصرفی مانند فیلتر هوا، فیلتر روغن، جداکننده و روغن دستگاه است. در غیر این صورت، افت راندمان، افزایش دمای کاری و حتی آسیب به یونیت اصلی رخ می‌دهد.
توصیه می‌شود سرویس کامل دستگاه هر ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ ساعت کارکرد انجام شود تا از هزینه‌های سنگین تعمیرات جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری
کمپرسور اسکرو دستگاهی پیچیده و دقیق است که از اجزای متعددی تشکیل شده؛ هر بخش، نقشی حیاتی در کیفیت فشرده‌سازی هوا، راندمان انرژی و طول عمر دستگاه دارد. آشنایی با اجزای کمپرسور اسکرو به کاربران کمک می‌کند در زمان نگهداری یا تعمیرات، تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرند و عملکرد سیستم را در بالاترین سطح حفظ کنند.
اگر قصد خرید یا سرویس کمپرسور اسکرو را دارید، حتماً از مراکز معتبر و کارشناسان فنی مجرب مانند کمپرسور نوری کمک بگیرید تا دستگاه شما با بهترین راندمان و طول عمر بالا کار کند.
- دوشنبه ۲۸ مهر ۰۴ | ۱۰:۲۴
- ۲ بازديد
- ۰ نظر
راهنمای جامع خرید پک کامل لوازم کمپرسور باد و آشنایی با پمپ باد اسکرو
افت فشار در کمپرسور